26. Wat gebeur wanneer iemand sterf?

Inleiding:

Die loon van die sonde is die dood. Maar God, wat alleen onsterflik is, sal die ewige lewe aan Sy verlostes skenk. Tot dan is die dood ‘n bewustelose toestand vir alle mense. Wanneer Christus verskyn, wat ons lewe is, sal die herrese regverdiges en die lewende regverdiges verheerlik word en opgeneem word om hulle Here te ontmoet. Die tweede op­standing, die opstanding van die onregverdiges sal duisend jaar later plaasvind.

Die Dood en die Opstanding

Die Filistynse leër het Sunem binnege­ruk, laer opgeslaan, en hulle gereed gemaak om Israel aan te val. In ‘n bra pes­simistiese bui, het koning Saul Israel se leer daar naby op die berg Gilboa opgestel. In die verlede het die sekerheid van die teenwoor­digheid van God, Saul in staat gestel om Is­rael onverskrokke teen sy vyande te lei. Maar hy het hom van die Here afgekeer, en toe die afvallige koning God probeer raad­pleeg, oor die uitslag van die komende geveg, het God geweier om met hom te praat.

Vrees oor wat die môre sou bring, het swaar op Saul gerus. As Samuel maar net daar was. Maar Samuel was dood en kon hom nie meer raad gee nie. Of kon hy?

Nadat hy ‘n medium gevind het wat aan sy vroeëre heksejagte ontkom het, het die groot koning hom verneder om by haar die uitslag van die volgende dag se geveg te vemeem. Sy versoek was: “Bring Samuel vir my.” Gedurende die seance het die me­dium gesê: “Ek sien ‘n bonatuurlike wese uit die aarde opkom.” Hierdie gees het die ongelukkige koning meegedeel dat Israel nie net die oorlog sou verloor nie, maar dat hy en sy seuns sou sneuwel (kyk 1 Sam. 28).

Die voorspelling het waar geword. Maar was dit werklik die gees van Samuel wat die voorspelling gemaak het? Hoe kon ‘n medium wat deur God veroordeel is, mag hê oor die gees van Samuel – die profeet van God? En waar het Samuel vandaan gekom – waarom het sy gees “uit die aarde” opgekom? Wat het die dood aan Sa­muel gedoen? As dit nie Samuel se gees was wat met Saul gepraat het nie, wie was dit dan? Laat ons sien wat dieBybel oordie onderwerp van die dood, verkeer met die dode en die opstanding leer.

Onsterflikheid en die Dood

Onsterflikheid is die toestand of hoeda­nigheid van nie aan die dood onderworpe te wees nie. Die Bybelvertalers het die woord onsterflikheid gebruik om die Griekse woorde athanasia, “sterfloosheid,” en aphtharsia, “onverderflikheid”, weer te gee. Hoe raak hierdie begrip God en die mens?

Onsterflikheid. Die Skrif openbaar dat die ewige God onsterflik is (1 Tim. 1:17). Trouens, God “alleen [besit] onsterf­likheid” (1 Tim. 6:16). Hy is ongeskape, selfbestaande, en het geen begin of einde nie (kyk hoofstuk 2 van hierdie boek).

“Nêrens beskryf die Skrif onsterflikheid as ‘n toestand of hoedanigheid wat die mens – of sy ‘siel’ of ‘gees’ -inherent besit nie. Die woorde wat gewoonlik as ‘siel’ en ‘gees’ vertaal word…kom meer as 1 600 maal in die Bybel voor, maar nooit in verband met die woorde ‘onsterflik’ of ‘onsterflikheid’ nie” (kyk hoofstuk 7).¹

In teenstelling met God is mense dus sterflik. Die Skrif vergelyk hulle lewe met ” ‘n damp wat vir ‘n kort tydjie verskyn en daarna verdwyn” (Jak. 4:14). Hulle is maar vlees … ” ‘nwind wat weggaan en nie te­rugkom nie” (Ps. 78:39). Die mens “spruit uit soos ‘n blom en verwelk; ook vlug hy soos ‘n skaduwee en hou nie stand nie” (Job 14:2).

God en die mens verskil baie van me­kaar. God is oneindig, die mens is begrens. God is onsterflik, die mens is sterflik. God is ewig, die mens verganklik.

Voorwaardelike Onsterflikheid. Met die Skepping het God “die mens geformeer uit die stof van die aarde en in sy neus die asem van die lewe geblaas. So het dan die mens ‘n lewende siel geword” (Gen. 2:7).

Die skeppingsverslag toon dat die mens sy lewe van God ontvang het (vgl. Hand. 17:25, 28; Kol. 1:16, 17). Die betekenis van hierdie basiese feit is dat onsterflikheid nie in die mens ingebore is nie, maar ‘n gawe van God is.

Toe God Adam en Eva gemaak het, het hy hulle ‘n vrye wil gegee – die vermoë om te kies. Hulle kon gehoorsaam of onge­hoorsaam wees en hul voortgesette bestaan het van voortdurende gehoor­saamheid deur die krag van God afge­hang. Hul besit van die gawe van onsterflikheid was dus voorwaardelik.

God het die voorwaarde waarop hulle hierdie gawe sou verloor – die eet van “die boom van die kennis van goed en kwaad” – vir hulle duidelik uitgespel. God het hulle gewaarsku: “As jy daarvan eet, sal jy sekerlik sterwe” (Gen. 2:17).²

Dood: Die Loon van die Sonde. Die Satan het God se waarskuwing dat ongehoor­saamheid die dood sou veroorsaak, weer­spreek en gesê: ” Julle sal gewis nie sterwe nie” (Gen. 3:4). Maar nadat hulle die gebod van God oortree het, het Adam en Eva ont­dek dat die loon van die sonde waarlik die dood is (Rom. 6:23). Hul sonde het hulle die vonnis op die hals gehaal: jy sal ” te­rugkeer na die aarde, want daaruit is jy ge­neem. Want stof is jy, en tot stof sal jy terugkeer” (Gen. 3:19). Hierdie woorde dui nie op ‘n voortsetting van die lewe nie, maar op die beëindiging daarvan.

Nadat God hierdie vonnis uitgespreek het, het hy die egpaar se toegang tot die boom van die lewe versper sodat hulle nie kon “eet en lewe in ewigheid nie” (Gen. 3:22). Sy handeling het dit duidelik ge­maak dat die onsterflikheid wat op die voorwaarde van ongehoorsaambeid belowe is, deur die sonde verbeur is. Hulle het nou sterflik geword, onderhewig aan die dood. En omdat Adam nie kon oordra wat hy nie langer besit het nie, het “die dood tot alle mense deurgedring, omdat almal gesondig het” (Rom. 5: 12).

Dit was alleen deur die genade van God dat Adam en Eva nie onmiddellik gesterf het nie. Die Seun van God het aangebied om Sy lewe te gee sodat hulle nog ‘n ge­leentheid kon kry – ‘n tweede kans. Hy was “die Lam wat geslag is” (Openb. 13:8).

Hoop vir die Mensdom. Hoewel mense sterflik gebore word, moedig die Bybel hulle aan om onsterflikheid na te streef (kyk byvoorbeeld Rom. 2:7). Jesus Chris­tus is die bron van hierdie onsterflikheid: “die genadegawe van God is die ewige lewe in Christus Jesus, onse Here” (Rom. 6:23 vgl. 1 Joh. 5:11). Hy het “die dood tot niet gemaak…en die lewe en die onverderflikheid aan die lig gebring” (2 Tim. 1:10). “Want soos hulle almal in Adam sterwe, so sal hulle ook almal in Christus lewend gemaak word (1 Kor. 15:22). Christus het self gesê dat Sy stem die grafte sal laat oopgaan en die dode sal laat opstaan (Joh. 5:28, 29).

As Christus nie gekom het nie, sou die mens se toestand hopeloos gewees het en almal wat gesterf het, sou vir ewig vergaan het. Maar danksy Hom, hoef niemand te vergaan nie. Johannes het gesê: “Want so lief het God die wêreld gehad, dat Hy sy eniggebore Seun gegee het, sodat elkeen wat in Hom glo, nie verlore mag gaan nie, maar die ewige lewe kan hê” (Joh. 3:16). Geloof in Christus verwyder dus nie net die straf vir die sonde nie, maar verseker vir die gelowiges ook die kostelose gawe van onsterflikheid.

Christus het “die onverderflikheid aan die lig gebring deur die evangelie” (2 Tim. 1:10). Paulus verseker ons dat dit die Heilige Skrif is wat in staat is om ons “wys [te] … maak tot saligheid deur die geloof in Christus Jesus” (2 Tim. 3:15). Diegene wat nie die evangelie aanneem nie, sal nie on­sterflikheid ontvang nie.

Die Ontvangs van Onsterflikheid. Die oomblik wanneer die gawe van onsterf­likheid gegee sal word, word deur Paulus beskryf: “Kyk, ek deel julle ‘n verborgen­heid mee: Ons sal wel nie almal ontslaap nie, maar ons sal almal verander word, in ‘n oomblik, in ‘n oogwink, by die laaste ba­suin; want die basuin sal weerklink, en die dode sal onverganklik opgewek word; en ons sal verander word. Want hierdie ver­ganklike moet met onverganklikheid be­klee word, en hierdie sterflike moet met onsterflikheid beklee word. En wanneer hierdie verganklike met onverganklikheid beklee is en hierdie sterflike met onsterf­likheid beklee is, dan sal vervul word die woord wat geskrywe is: Die dood is ver­slind in die oorwinning” (1 Kor. 15:51-54). Dit stel dit baie duidelik dat God nie die gelowige tydens sy dood met onsterf­likheid beklee nie, maar met die opstanding, wanneer “die laaste basuin” weer­klink. Dan sal “hierdie sterflike met onsterf­likheid beklee word.” Hoewel Johannes daarop wys dat ons die gawe van die ewige lewe ontvang, wanneer ons Jesus as ons persoonlike Verlosser aanneem (1 Joh. 5:11-13), word hierdie gawe eers werk­likheid wanneer Christus terugkeer. AIlleen dan sal ons van sterflikheid tot onsterflikheid verander word, van verganklikheid tot onverganklikheid.

Die Aard van die Dood

As die dood die beëindiging van die lewe is, wat sê die Bybel omtrent ‘n mens se toestand in die dood? Waarom is dit noodsaaklik dat Christene hierdie Bybelse leer moet verstaan?

Die Dood Is ‘n Slaap. Die dood is nie al­gehele uitwissing nie, dit is net ‘n toestand van tydelike bewusteloosheid terwyl die mens op die opstanding wag. Die Bybel verwys herhaaldelik na hierdie tussen­tydse toestand, as ‘n slaap.

Met verwysing na hul dood, beskryf die Ou Testament Dawid, Salomo en die ander konings van Israel en Juda as ontslape saam met hul voorvaders (1 Kon. 2:10; 11:43; 14:20, 31; 15:8; 2 Kron. 21:1; 26:23; ens.). Job (Job 14:10-12), Dawid (Ps. 13:4), Jeremia (Jer. 51:39, 57), en Daniël (Dan. 12:2) het die dood ‘n slaap genoem.

Die Nuwe Testament gebruik dieselfde beeldspraak. Aangaande Jaïrus se dogter­tjie wat dood was, het Christus gesê dat sy slaap (Matt. 9:24; Markus 5:39). Hy het op soortgelyke wyse na die gestorwe Lasarus verwys (Joh. 11:11-14). Matthéüs het ge­skryf dat “die grafte oopgegaan en baie lig­game van die ontslape heiliges” na Chris­tus se opstanding (Matt. 27:52) opgestaan het; en in verband met Stefanus se marte­laarskap het Lukas geskryf dat hy “ont­slaap” het (Hand. 7:60). Sowel Paulus as Petrus het die dood ook ‘nslaap genoem (1 Kor. 15:51,52; 1 Thess. 4:13-17; 2 Pet. 3:4).

Die Bybelse voorstelling van die dood as ‘nslaap, pas gewis by sy aard soos die vol­gende vergelykings toon:

1. Iemand wat slaap, is bewusteloos. “Die dooies weet glad niks nie” (Pred. 9:5).

2. In die slaap hou die denke op. “Sy gees gaan uit, hy keer terug na sy aarde toe; op daardie dag is dit met sy planne gedaan” (Ps. 146:4).

3. Die slaap bring ‘neinde aan al die bedry­wighede van die dag. “Daar is geen werk of oorleg of kennis of wysheid in die dode­ryk waar jy heengaan nie” (Pred. 9:10).

4. Die slaap verwyder ons van diegene wat nog wakker is en van hul bedrywighede. “Hulle het vir ewig geen deel meer aan alles wat gebeur onder die son nie” (vers 6).

5. Die normale slaap maak die emosies onaktief. “Hul liefde sowel as hulle haat, ook hulle naywer, het lankal verdwyn” (vers 6).

6. In die slaap prys ‘nmens die Here nie. “Die dode en almal wat na die stilte neerdaal, sal die Here nie loof nie”(Ps. 115:17).

7. Die slaap veronderstel ‘nontwaking. “Daar kom ‘nuur wanneer almal wat in die grafte is, Sy stem sal hoor en sal uitgaan” (Joh. 5:28. 29).³

Die Mens Keer Terug tot Stof. Om te ver­staan wat in die dood met ‘n mens gebeur, moet ‘n mens verstaan wat sy aard is. Die Bybel beeld ‘n mens as ‘n organiese een­heid uit (kyk hoofstuk 7 van hierdie boek). Soms word die woord siel gebruik om na die hele wese te verwys en ander kere weer na die gesindhede en emosies. Dit leer egter nie dat die mens uit twee verskil­lende dele bestaan nie. Liggaam en siel be­staan alleen saam, hulle vorm ‘n onverdeelbare eenheid.

Toe die mens geskape is, het die vereni­ging van die stof van die aarde (aardse elemente) en die asem van die lewe ‘n lewende wese of siel tot stand gebring. Adam het nie ‘n siel as ‘n aparte entiteit ontvang nie; hy het ‘n lewende siel geword (Gen. 2:7; kyk ook hoofstuk 7 van hierdie boek). Met die dood vind die teenoorge­stelde plaas: die stof van die aarde minus die asem van die lewe veroorsaak ‘n dooie mens of ‘ndooie siel sonder bewussyn (Ps. 146:4). Die elemente wat die liggaam ge­vorm het, keer terug na die aarde waaruit hulle geneem is (Gen. 3:19). Die siel het geen bewuste bestaan buite die liggaam nie, en geen skrif dui aan dat die siel met die dood as ‘nbewuste entiteit oorleef nie. “Diesiel wat sondig, die moet sterwe” (Eseg.18:20).

Die Doderyk. Die Ou Testament noem die plek waarheen mense met die dood gaan sjeol (Hebreeus), en die Nuwe Testa­ment noem dit hades (Grieks). In die Skrif beteken sjeol eenvoudig die graf.⁴  Die be­tekenis van hades is soortgelyk aan die van sjeol.⁵

Al die dode gaan hierheen (Ps. 89:49), sowel die onregverdiges as die gelowiges.

Jakob het gesê: “Treurende sal ek na die doderyk [sjeo1] neerdaal” (Gen. 37:35). Toe die aarde “sy mond” oopgemaak het om die goddelose Korag en sy groep te ver­swelg, het hul “lewendig na die doderyk [sjeol] afgedaal” (Num. 16:30).

Sjeol ontvang die hele persoon met die dood. Toe Christus gesterf het, het Hy in die graf (hades) neergedaal, maar by die op­standing het Sy siel die graf (hades, Hand. 2:27, 31, of sjeol, Ps. 16:10) verlaat. Toe Dawid God gedank het vir sy genesing, het hy getuig dat sy siel “uit die doderyk [sjeol] gered is” (Ps. 30:4).

Die graf is nie ‘n plek van bewussyn nie.⁶ Aangesien die dood ‘n slaap is, sal die dode in ’n bewustelose toestand in die graf bly tot met die opstanding wanneer die graf (hades) sy dode teruggee (Openb. 20:13).

Die Gees Keer Terug na God. Hoewel die liggaam tot stof terugkeer, keer die gees na God terug. Salomo het gesê dat, met die dood, diestof na “die aarde terugkeer soos dit gewees het, en die gees na God te­rugkeer wat dit gegee het” (Pred. 12:7). Dit geld vir almal, sowel die regverdiges as die goddeloses.

Baie mense het geglo dat hierdie teks toon dat die essens van die persoon na die dood voortduur. Maar in die Bybel verwys nog die Hebreeuse nog die Griekse woord vir gees (ruach en pneuma, onderskeidelik) na ‘n intelligente entiteit wat, afgesien van die liggaam, ‘nbewuste bestaan kan voer. Inteendeel hierdie woorde verwys na die “asem” die vonk van die lewe wat noodsaaklik is vir individuele bestaan, die lewensbeginsel wat lewe aan diere en mense gee (kyk hoofstuk 7 van hierdie boek).

Salomo het geskryf: “Want die lot van die mensekinders is ook die lot van die veediere: hulle het een en dieselfde lot; soos die een sterwe, so sterwe die ander, en hulle almal het dieselfde asem [“gees;” ruach];en ‘n voorkeur van die mens bo die veediere is daar nie…. Alles gaan na een plek toe; alles is uit die stof, en alles keer na die stof terug. Wie bespeur dat die asem [ruach] van die mensekinders opgaan boontoe, en dat die asem [ruach] van die veediere neerdaal ondertoe in die aarde?” (Pred. 3:19-21). Volgens Salomo is daar dus in die dood geen verskil tussen die gees van mens en dier nie.

Salomo se verklaring dat die gees (ruach) na God terugkeer wat dit gegee het, toon dat wat na God terugkeer eenvoudig die lewensbeginsel is wat Hy ingeblaas het. Daar is geen aanduiding dat die gees of asem ‘n bewuste entiteit afsonderlik van die liggaam is nie. Hierdie ruach kan gelyk­gestel word met die “asem van die lewe” wat God in die eerste mens ingeblaas het om lewe aan sy lewelose liggaam te bring (vgl. Gen. 2:7).

Harmonie Deur die Hele Skrif. Baie eer­like Christene wat nie die leer van die Bybel oor die dood behoorlik bestudeer het nie, het nie besef dat die dood ‘n slaap is tot met die opstanding nie. Hulle het ver­onderstel dat verskillende skrifgedeeltes die idee onderskraag dat die gees of siel ‘n bewuste bestaan na die dood het. ‘n Nou­keurige studie toon dat die Bybel kon­sekwent leer dat die dood ‘n einde aan die bewussyn bring.⁷

Spiritisme. As die dode volkome onbe­wus is, met wie of wat kommunikeer spiri­tistiese mediums?

Elke eerlike mens sal erken dat minstens sommige van hierdie verskynsels bedrog is; maar ander kan nie so weggeredeneer word nie. Daar is klaarblyklik een of ander bonatuurlike mag aan spiritisme ver­bonde. Wat leer die Bybel in hierdie ver­band?

1. Die grondslag van spiritisme. Die spiritisme het met die Satan se eerste leuen aan Eva ontstaan – “Jullesal gewis nie sterwe nie” (Gen. 3:4). Sy woorde was die eerste preek oor die onsterflikheid van die siel. Tans herhaal allerhande godsdienste die wêreld oor hierdie dwaling onwetend. Vir baie is die Goddelike vonnis: “Die siel wat sondig, die moet sterwe,” (Eseg. 18:20) omgekeer om te sê: “Die siel sal, selfs al sondig hy, vir ewig lewe.”

Hierdie dwaalleer van natuurlike on­sterflikheid het aanleiding gegee tot geloof aan bewustheid in die dood. Soos ons ge­sien het, is hierdie sienings ‘n regstreekse weerspreking van die Bybelse leer oor hierdie onderwerp. Hulle is van die heidense filosofie – veral die van Plato ­in die tyd van die groot afvalligheid (kyk hoofstuk 12 van hierdie boek) in die Chris­telike geloof opgeneem. Hierdie geloof het die heersende sienswyse binne die Christendom geword en bly tot vandag toe nog oorheersend.

Die geloof dat die dode in ‘n bewuste toestand is, het baie Christene beweeg om die spiritisme aan te neem. As die dode leef en in die teenwoordigheid van God ver­keer, waarom kan hulle nie as dienende geeste na die aarde terugkeer nie? En as hulle kan, waarom nie probeer om met hulle te kommunikeer om raad en voorlig­ting te vra, rampspoed te vermy, of troos in droefheid te ontvang nie?

Deur hierdie redenasie te gebruik, het die Satan en sy engele (Openb. 12:4,9) ‘n kanaal van kommunikasie opgebou waar­deur hulle hul bedrog kan voortsit. Deur middele soos spiritistiese seances boots hulle ontslape geliefdes na en bring hulle veronderstelde troos en gerusstelling aan die lewendes. Soms voorspel hulle toekomstige gebeurtenisse wat, as dit juis blyk te wees, geloofwaardigheid aan hulle verleen. Dan neem die gevaarlike ketterye wat hulle verkondig die aura van betrou­baarheid aan, selfs al weerspreek hulle die Bybel en die wet van God. Omdat hulle die versperrings teen die bose verwyder het, staan dit die Satan nou vry om mense weg te lok van God na gewisse ondergang.

2. Waarskuwing teen spiritisme. Nie­mand hoef deur spiritisme mislei te word nie. Die Bybel stel sy aansprake duidelik aan die kaak as vals. Soos ons gesien het, leer die Bybel ons dat die dode niks weet nie en dat hulle bewusteloos in die graf lê.

Die Bybel verbied ook ten strengste enige poging om met die dode of die gees­teswêreld in aanraking te tree. Dit sê dat diegene wat beweer dat hulle met die dode kommunikeer, soos spiritistiese mediums tans doen, in werklikheid met die “geeste van duiwels” kommunikeer. Die Here noem hierdie dade ‘n gruwel en eis dat diegene wat hulle pleeg, met die dood ge­straf moet word (Lev. 19:31; 20:27; vgl. Deut. 18:10, 11).

Jesaja het die dwaasheid van die spiri­tisme tereg so uitgedruk: “As hulle vir julle sê: Raadpleeg die geeste van afgestor­wenes en die geeste wat waarsê, wat piep en mompel – moet ‘nvolk nie sy God raadpleeg nie; moet vir die lewendes die dooies gevra word? Tot die wet en tot die getuienis! As hulle nie spreek volgens hier­die woord nie, is hulle’n volk wat geen dageraad het nie” (Jes. 8:19, 20). Trouens alleen die leer van die Bybel kan Christene teen hierdie oorweldigende misleiding be­waar.

3. Manifestasies van die spiritisme. Die Bybel noem ‘naantal spiritistiese bedry­wighede – vanaf die towenaars van Farao en die towenaars en sterrewiggelaars van Ninevé en Babel tot die hekse en mediums van Israel – en verdoem hulle almal. Een voorbeeld is die seance wat die heks van Endor vir Saul opgetoor het waarmee ons hierdie hoofstuk begin het.

Die Skrif verklaar: “Saul het die Here geraadpleeg, maar die Here het hom nie geantwoord nie – nie deur drome en nie deur die Urim en nie deur die profete nie” (1 Sam. 28:6). God het dus niks te make gehad met wat by Endor gebeur het nie. Saul is bedrieg deur ‘nduiwel wat die dooie Samuel nageboots het; hy het nooit die ware Samuel gesien nie. Die heks het die gedaante van ‘n ou man gesien terwyl Saul maar net “begryp” of afgelei het dat dit Samuel was (vers 14).

As ons moet glo dat daardie verskynsel waarlik Samuel was, moet ons bereid wees om te glo dat hekse, towenaars, geestesbe­sweerders, goëlaars, spiritiste of mediums die regverdige dode kan oproep waarheen hulle ook mag gaan as hulle sterwe. Dan moet ons ook aanneem dat die god­vresende Samuel in ‘n bewuste toestand in die aarde bestaan het, omdat die ou man “uit die aarde opkom” (vers 13).

Hierdie seance het vir Saul wanhoop ge­bring en nie hoop nie. Die volgende dag het hy selfmoord gepleeg (1 Sam. 31:4). Tog het die sogenaamde Samuel voorspel dat Saul en sy seuns op daardie dag by hom sou wees (1 Sam. 28:19). As hy gelyk gehad het, moet ons aanneem dat die ongehoor­same Saul en die regverdige Samuel na hul dood bymekaar was. Pleks daarvan moet ons aflei dat ‘n bose engel die bedrieglike gebeurtenisse veroorsaak het wat op hier­die seance plaasgevind het.

4. Die laaste bedrog. In die verlede was die manifestasies van spiritisme tot die ge­bied van die okkulte beperk, maar meer onlangs het die spiritisme die gedaante van “die Christelike geloof” aangeneem sodat dit die Christenwêreld kan mislei. Deur voor te gee dat dit Christus in die Bybel aanneem, het die spiritisme ‘n uiters gevaarlike vyand vir gelowiges geword. Die invloed is subtiel en misleidend. Deur die invloed van die spiritisme word “dieBybel uitgelê op’n manier wat aanneemlik is vir die onwedergebore hart, terwyl die plegtige en belangrike waarhede daarvan van nil en gener waarde gemaak word. Liefde word beklemtoon as die hoofeien­skap van God, maar dit word verlaag tot ‘n soetsappige sentimentalisme en dit on­derskei maar min tussen goed en kwaad. Gods geregtigheid, Sy veroordelings van die sonde en die vereistes van Sy heilige wet word bedek. Die mense word geleer om die Dekaloog as ‘n dooie letter te be­skou. Strelende, betowerende fabels vang die mense en lei hulle om die Bybel as die grondslag van geloof te verwerp.”⁸

Deur middel hiervan word reg en ver­keerd relatief, en elke mens of situasie of kultuur word die norm vir wat “waar­heid” is. In wese word elke mens ‘n god en vervul hy die Satan se belofte: “Julle sal soos God wees” (Gen. 3:5).

Voor ons is “die uur van beproewing wat oor die hele wêreld kom om die bewoners van die aarde op die proef te stel” (Openb. 3:10). Die Satan staan op die punt om vele groot tekens en wonders te gebruik in sy laaste poging om die wêreld te bedrieg. In verband met hierdie meesterlike mislei­ding, sê Johannes: “Ek het…drie onreine geeste soos paddas sien kom….Dit is geeste van duiwels wat tekens doen, wat uitgaan na die konings van die aarde en die hele wêreld, om hulle te versamel vir die oorlog van daardie groot dag van die almagtige God” (Openb. 16:13, 14; vgl. 13:13, 14).

Alleen diegene wat deur die krag van God bewaar word en hul gees versterk het met die waarhede van die Skrif, wat dit as hul enigste gesag aanvaar, sal in staat wees om te ontkom. Al die ander het geen be­skerming nie en sal deur hierdie bedrog weggevoer word.

Die Eerste en die Tweede Dood. Die tweede dood is die finale straf van die on­berouvolle sondaars – almal wie se name nie in die boek van die lewe geskryf is nie – wat na afloop van die duisend jaar plaasvind (kyk hoofstuk 26). Uit hierdie dood is daar geen opstanding nie. Met die vernietiging van die Satan en die god­deloses word die sonde uitgeroei en die dood self vernietig (1 Kor. 15:26; Openb. 20:14; 21:8). Christus het die versekering gegee dat “die wat oorwin, sal deur die tweede dood geen skade lei nie” (Openb. 2:11).

Op grond van wat die Skrif “die tweede dood” noem, kan ons aanneem dat die eer­ste dood is wat elke mens – behalwe die wat lewend opgeneem word – ondergaan as gevolg van Adam se oortreding. Dit is “die normale gevolg van die verderwende uitwerking van die sonde op die mens.”⁹

Die Opstanding

Die opstanding is die “herstel tot die lewe, saam met die volheid van wese en persoonlikheid wat op die dood volg.”¹⁰ Omdat die mensdom aan die dood onder­hewig is, moet daar ‘n opstanding wees as hulle hul lewe oorkant die graf wil geniet. Dwarsdeur die Ou en die Nuwe Testament het die boodskappers van God, die hoop op ‘n opstanding uitgespreek (Job 14:13, 14; 19:25-29; Ps. 49:16; 73:24; Jes. 26:19; 1 Kor. 15).

Die hoop op die opstanding, waarvoor ons onwrikbare getuienis het, gee ons die moed om te glo dat ons anderkant hierdie huidige wêreld, waarin die dood almal se lot is, ‘n beter toekoms sal geniet.

Christus se Opstanding. Die opstanding van die regverdiges tot onsterflikheid is nou verbonde aan Christus se opstanding omdat dit die herrese Christus is wat die dode uiteindelik sal opwek (Joh. 5:28,29).

1. Die belangrikheid daarvan. Wat sou gebeur het as Christus nie opgewek is nie? Paulus gee ‘n opsomming van die gevolge:

a. Dit sou nutteloos gewees het om die evangelie te verkondig: “As Christus nie opgewek is nie, dan is ons prediking ver­geefs en vergeefs ook julle geloof” (1 Kor. 15:14).

b. Daar sou geen vergifnis van son­des gewees het nie: “En as Christus nie op­gewek is nie, … dan is julle nog in julle sondes” (vers 17).

c. Dit sou geen doel ge­dien het om in Jesus te glo nie: “En as Christus nie opgewek is nie, dan is julle ge­loof nutteloos” (vers 17).

d. Dan sou daar geen algemene opstanding van die dode wees nie: “As dit dan gepreek word dat Christus uit die dode opgewek is, hoe sê sommige onder julle dat daar geen op­standing van die dode is nie?” (vers 12).

e. Daar sou geen hoop oorkant die graf ge­wees het nie: “As Christus nie opgewek is nie…dan is ook die wat in Christus ont­slaap het, verlore (verse 17, 18).11

2. ‘n Liggaamlike opstanding. Die Chris­tus wat uit die graf gekom het, was dieself­de Jesus wat hier in die vlees geleef het. Hy het nou ‘n verheerlikte liggaam gehad, maar dit was steeds ‘n werklike liggaam. Dit was so werklik dat ander nie eens die verskil agtergekom het nie (Lukas 24: 13-27; Joh. 20:14-18).

Jesus het self ontken dat Hy een of ander soort gees of spook is. Hy het aan Sy dissi­pels gesê: “Kyk na my hande en my voete,…voel aan My en kyk; want ‘n gees het nie vlees en bene soos julle sien dat Ek het nie” (Lukas 24:39). Om die fisieke werklikheid van Sy opstanding te bewys, het Hy ook in hul teenwoordigheid geëet (vers 43).

3. Sy uitwerking. Die Opstanding het ‘n fenomenale uitwerking op Christus se dissipels gehad. Dit het ‘n groepie swak en bevreesde manne in kloekmoedige apos­tels verander wat bereid was om enigiets vir hul Heer te doen (Filip. 3:10, 11; Hand. 4:33). Die sending wat hul as gevolg daar­van onderneem het, het die Romeinse Ryk geskud en die wêreld omgekeer (Hand. 17:6).

“Dit was die gewisheid van Christus se opstanding wat krag en betekenis aan die verkondiging van die evangelie verleen het (vgl. Filip. 3:10, 11). Petrus praat van die ‘opstanding van Jesus Christus uit die dode’ as die oorsaak van ” ‘n lewendehoop’ onder gelowiges (1 Pet. 1 :3). Die apostels het geglo dat hulle georden is om getuies te wees ‘ van Sy opstanding’ (Hand. 1:22), en berus hul leer van die opstanding van Christus op die Messiaanse voorspellings van die Ou Testament (Hand. 2:31). Dit was hul persoonlike kennis van ‘die op­standing van die Here Jesus’ wat ‘hulle groot genade’ gegee het om getuies te wees (Hand. 4:33). Die apostels het die teenstand van die Joodse leiers uitgelok toe hulle ‘in Jesus die opstanding uit die dode verkondig’ (vers 2) …. Toe Hy voor die Sanhedrin gedaag is, het Paulus ver­klaar dat dit die gevolg was van sy ‘hoop en die opstanding van die dode’ dat hy ‘voordie gereg’ staan (Hand. 23:6; vgl. 24:21). Aan die Romeine het Paulus ge­skryf dat Jesus Christus ‘verklaar is as die Seun van God deur die opstanding uit die dode’ (Rom. 1:4). In die doop, het hy ver­duidelik, getuig die Christen van sy geloof in die opstanding van Christus (Rom. 6:4, 5). “¹²

Die Twee Opstandings. Christus het ge­leer dat daar twee algemene opstandings sal wees: ‘n “opstanding van die lewe” vir die regverdiges en ‘n “opstanding van die veroordeling” vir die goddeloses (Joh. 5:28,29; Hand. 24:15). Die duisend jaar skei hierdie opstandings (Openb. 20:4, 5).

1. Die opstanding van die lewe. Diegene wat in die eerste opstanding opgewek word, word “salig en heilig” genoem (Openb. 20:6). Hulle sal nie die tweede dood in die poel van vuur na afloop van die duisend jaar deurmaak nie (vers 14). Hierdie opstanding tot die lewe en onsterf­likheid (Joh. 5:29; 1 Kor. 15:52,53) vind met die Wederkoms plaas (1 Kor. 15:22, 23; 1 Thess. 4:15-18). Diegene wat dit deur­maak, kan nie meer sterf nie (Lukas 20:36). Hulle is vir altyd met Christus verenig.

Wat sal die aard van die herrese liggaam wees? Soos Christus, sal die herrese heiliges werklike liggame hê. En soos Christus as verheerlikte wese opgestaan het, so sal die regverdiges opstaan.  Paulus verklaar dat Christus “ons vernederde liggaam verander, om gelykvormig te word aan Sy ­­ verheerlikte liggaam”(Filip. 3:21).” Hy noem die onverheerlikte liggaam die “natuurlike liggaam” en die “geestelike liggaam” onderskeidelik; eersgenoemde is  sterflik en verganklik en laasgenoemde onsterflike en onverganklik. Die verandering van sterflikheid tot onsterflikheid geskied oombliklik met die opstanding (kyk 1 Kor. 15:42-54).

2. Die opstanding van die veroordeling. Die goddeloses word in die tweede al­gemene opstanding aan die einde van die duisend jaar opgewek (kyk hoofstuk 26 van hierdie boek).  Hierdie opstanding lei tot die uiteindelike oordeel en veroordeling (Joh. 5:29). Diegene wie se name nie in die boek van die lewe verskyn nie, sal nou opgewek word en “sal in die poel van vuur gewerp” word, wat die tweede dood sal wees (Openb. 20:15, 14).

Hulle kon hierdie tragiese einde vermy het. In onmiskenbare taal beskryf die Skrif God se weg tot ontkoming: “Bekeer julle en wend julle af van al julle oortredinge, sodat dit nie ’n struikelblok tot ongeregtigheid vir julle mag wees nie.  Werp al julle oortredinge waardeur julle oortree het, van julle af weg en maak vir julle ‘n nuwe hart en ‘n nuwe gees; want waarom wil julle sterwe?…want Ek het geen behae in die dood van hom wat sterwe nie, spreek die Here Here.  Bekeer julle dan en lewe” (Esegiël 18:30-32).

Christus belowe dat “die wat oor­win…deur die tweede dood geen skade [sal] lei nie” (Openbaring 2:11).  Diegene wat Jesus en Sy verlossing aanneem, sal’n onbeskryflike vreugde beleef met Sy klimktiese terugkeer.  In onverwelklike geluk sal hulle die ewigheid in gemeenskap met hul Here en Verlosser deurbring.