24. Is daar ‘n Tempel in die Hemel?

Inleiding:

Daar is ‘n heiligdom in die hemel, die ware tabernakel wat die Here gebou het en nie die mens nie. Daarin tree Christus namens ons op en stel Hy die voordele van Sy soenoffer wat Hy eens en vir altyd aan die kruis gedoen het, aan gelowiges beskikbaar. Hy is tydens Sy hemelvaart as ons groot Hoepriester ingehuldig en toe het Hy as Middelaar begin dien. In 1844, aan die einde van die profetiese tydperk van 2300 dae, het Hy die tweede en laaste fase van Sy versoe­ningsbediening betree. Dit is ‘n ondersoekende oordeel wat deel uitmaak van die uiteindelike verwydering van sonde, waarvan die reiniging van die ou Hebreeuse tempel op die groot Versoendag ‘n voorafskaduwing was. In daardie ska­dudiens is die heiligdom met die bloed van offerdiere gerei­nig, maar die hemelse dinge word met die volmaakte offer van die bloed van Jesus gereinig. Die ondersoekende oordeel openbaar aan die hemelse wesens wie van die dooies in Christus slaap en daarom in Hom waardig geag word om aan die eerste opstanding deel te hê. Dit maak ook bekend wie onder die lewendes in Christus bly, die gebooie van God en die getuienis van Jesus hou en daarom in Hom gereed is om in Sy ewige koninkryk opgeneem te word. Hierdie oor­deel bewys die regverdigheid van God om diegene te red wat in Jesus glo. Dit verklaar dat diegene wat getrou aan God gebly het, die koninkryk sal ontvang. Die voltooiing van hierdie bediening van Christus sal die einde van die genade­tyd vir die mensdom voor die Wederkoms aandui.

Christus se Bediening in die Hemelse Heiligdom

Die uur van die aandoffer breek aan. Die priester staan in die voorhof van die tempel in Jerusalem, gereed om ‘n lam te offer.

As hy die mes oplig om die slagogffer dood te maak, skud die aarde. Verskrik laat hy die mes val, en die lam ontsnap. Bo die gedreun van die aardbewing hoor hy ‘n luide skeurgeluid terwyl ‘n ongesiene hand die voorhangsel van die tempel van bo tot onder skeur.

Buite die stad omhul donker wolke ‘n kruis. Jesus, die Paaslam van God, roep uit: “Dit is volbring!” En Hy sterf vir die son­des van die wêreld.

Die beeld is deur die teenbeeld vervang. Die een gebeurtenis waarna die tempel­dienste vooruitgewys het, het geskied. Die Heiland het Sy soenoffer volbring, en omdat die simbool in die werklikheid op­gelos is, is die rites wat hierdie offer voor­spel het, nou verval. Vandaar die geskeurde voorhangsel, die gevalle mes en die ontsnapte lam.

Die verlossingsgeskiedenis strek egter verder. Dit strek verder as die kruis. Jesus se opstanding en hemelvaart vestig ons aandag op die hemelse heiligdom, waar Hy, nou nie meer ‘n Lam nie, as priester dien. Die eenmalige offer is gebring (Heb. 9:28); nou maak Hy vir almal die voordele van Sy soenoffer beskikbaar.

Die Hemelse Heiligdom

God het Moses beveel om vir Hom ‘n aardse woning (Exod. 25:8) te bou – die eerste heiligdom wat onder die eerste (ou) verbond in werking was (Heb. 9:1). Dit is hier waar mense in die verlossingsweg voorgelig is. Ongeveer 400 jaar later het die permanente tempel in Jerusalem wat deur Salomo gebou is, Moses se draagbare tabernakel vervang. Nadat Nebukadnesar daardie tempel verwoes het, het die bal­linge wat uit Babel teruggekeer het, ‘n tweede tempel gebou. Herodes die Grote het dit verfraai en die Romeine het dit in die jaar 70 n.C. verwoes.   

Volgens die Nuwe Testament het die nuwe verbond ook ‘n heiligdom, een wat in die hemel is. Daar tree Christus as hoëpriester op, “aan die regterhand van die troon van die Majesteit.” Hierdie hei­ligdom is “die ware tabernakel wat die Here opgerig het en nie ‘n mens nie” (Heb. 8:1, 2).¹ Op die berg Sinai is Moses ‘n “voorbeeld,” ‘n weergawe of miniatuur model van die hemelse heiligdom, getoon (Exod. 25:9, 40).² Die Skrif noem die heilig­dom wat hy gebou het, “afbeeldinge van die dinge in die hemele,” en ” ‘n teebeeld van die ware” (Heb. 9:23, 24). Die aardse heiligdom en sy dienste gee ons dus beson­dere insae in die rol van die hemelse hei­ligdom.

Die Skrif dui deurgaans op die bestaan van ‘n hemelse heiligdom of tempel (bv. Ps.11:4; 102:20; Miga 1:2, 3).³ Johannes van die Openbaring het ‘n visioen van die hemelse heiligdom gesien. Hy het dit beskryf as “die tempel van die tent van die getuienis in die hemel” (Openb. 15:5) en “die tempel van God…in die hemel” (Openb. 11:19). Daar het hy van die ameubelmente gesien waarvolgens die heilige plek van die aardse heiligdom ‘n afbeelding was, byvoorbeeld die sewe goue kandelare (Openb. 1:12) en die reukofferaltaar (Openb. 8:3). En daar het hy ook die ver­bondsark gesien, wat soos die een in die aardse allerheiligste gelyk het (Openb. 11:19).

Die hemelse reukofferaltaar is voor die troon van God geleë (Openb. 8:3; 9:13), wat in die hemelse tempel van God is (Openb. 4:2; 7:15; 16:17). Die toneel van die hemelse troonsaal (Dan. 7:9, 10) is dus in die he- melse tempel of heiligdom. Dit is waarom die laaste oordele vanuit die tempel van God kom (Openb. 15:5-8).

Dit is dus duidelik dat die Skrifte die hemelse heiligdom as ‘n werklike plek voor­stel (Heb. 8:2), en nie beeldspraak of ‘n abstraksie nie.⁴  Die hemelse heiligdom is die woning van God.

Die Bediening in die Hemelse Heilig­dom

Die boodskap van die heiligdom was ‘n boodskap van verlossing. God het die dienste gebruik om die evangelie te verkondig (Heb. 4:2). Die aardse heiligdom was ” ‘n beeld [parabole in Grieks – ‘n ge­lykenis] met die oog op die teenswoordige tyd” – tot met die koms van Christus (Heb. 9:9, 10). “Deur middel van simbole en rites het God met hierdie evangeliegelykenis beoog om die geloof van Israel te vestig op die offer en priesterlike bediening van die wêreld se Verlosser, die ‘Lam van God,’ wat die sonde van die wêreld sou wegneem (Gal. 3:23; Joh. 1:29).”⁵

Die heiligdom het drie fases van Chris­tus se bediening voorgestel: (1) die plaas­vervangende offer; (2) die priesterlike bemiddeling en (3) die laaste oordeel.

Die Plaasbekledende Offer. Elke offer in die heiligdom het die dood van Jesus vir die vergifnis van sonde gesimboliseer en die waarheid geopenbaar dat daar “sonder bloedvergieting” “geen vergifnis plaas[vind] nie” (Heb. 9:22). Daardie of­fers het die volgende waarhede toegelig: Christus se Bediening In die Hemelse Heillgdom

1. God se oordeel oor sonde. Omdat die sonde ‘n diepgewortelde verset is teen al wat goed, rein en waar is, kan dit nie ver­onagsaam word nie. “Die loon van die sonde is die dood” (Rom. 6:23).

2. Christus se plaasbekledende dood. “Ons almal het gedwaal soos skape,…maar die Here het die ongeregtig­heid van ons almal op Hom laat neerkom” (Jes. 53:6).”…dat Christus vir ons sondes gesterf het volgens die Skrifte” (1 Kor. 15:3).

3. God voorsien ‘n soenoffer. Daardie offer is “Christus Jesus … Hom het God voorgestel in sy bloed as ‘n versoening deur die geloof” (Rom. 3:24, 25). “Want Hy het Hom wat geen sonde geken het nie, sonde vir ons gemaak, sodat ons kan word geregtigheid van God in Hom” (2 Kor. 5:21). Christus die Verlosser het die oor­deel oor die sonde op Homself geneem. Daarom: “Christus is behandel soos ons verdien het, sodat ons behandel kan word soos Hy verdien het. Hy is veroordeel vir ons sonde waaraan Hy geen deel gehad het nie, sodat ons geregverdig kan word deur Sy geregtigheid waarin ons geen deel gehad het nie. Hy het ons dood gesterf, sodat ons Sy lewe kan ontvang. ‘Deur sy wonde het daar vir ons genesing gekom’ (Jes. 53:5]. “⁶

Die offerandes van die aardse heiligdom moes gedurig herhaal word. Soos ‘n ver­haal is hierdie rituele gelykenis oor en oor vertel, jaar na jaar. In teenstelling het die teenbeeld – die soendood van ons Here – ­net een maal plaasgevind, op Golgota (Heb. 9:26-28; 10:10-14).

Die straf vir die mensdom se sonde is aan die kruis volledig betaal. Aan die eise van die Godddelike gereg is voldoen. Uit ‘n wetsoogpunt is die wêreld in God se guns herstel (Rom. 5:18). Die versoening is aan die kruis volbring soos deur die offerandes voorgestel, en die berouvolle gelowige kan hom op hierdie voltooide taak van ons Here verlaat.⁷

Die Priesterlike Middelaar. As die offer die sonde versoen het, waarom was ‘n priester dan nodig?

Die rol van die priester was om die aan­dag te vestig op die noodsaaklikheid van ‘n versoening tussen sondaars en ‘n heilige God. Die priesterlike bemiddeling toon die ernstige aard van die sonde en die ver­vreemding wat dit tussen ‘n sondelose God en ‘n sondige skepsel veroorsaak het. “Netsoos elke offerande die dood van Christus voorspel het, het elke priester Christus se middelaarswerk as hoëpriester in die hemelse heiligdom voorafgeskadu. ‘Want daar is een God en een Middelaar tussen God en die mense, die mens Chris­tus Jesus’ (1 Tim. 2:5.).”⁸

1. Middelaar en versoening. Die aan­wending van die versoenende bloed in die bemiddelingswerk van die priester is ook as ‘n vorm van versoening gesien (Lev. 4:35). Versoening geskied tussen twee par­tye wat van mekaar vervreem is. Die soen­dood van Christus het die wêreld met God versoen en Sy bemiddeling, of die aan­wending van die voordele van Sy son­delose lewe en plaasbekledende dood, maak versoening met God ‘n persoonlike werklikheid vir die gelowige.

Die Levitiese priesterskap illustreer die verlossingsbediening wat Christus sedert Sy dood voortgesit het. Ons Hoëpriester, wat “gaan sit het aan die regterhand van die troon van die Majesteit in die hemele,” dien as “‘n bedienaar van die heilige dinge en van die ware tabernakel wat die Here opgerig het en nie die mens nie” (Heb. 8:1, 2).    

Die hemelse heiligdom is die groot be­heersentrum waar Christus Sy priesterlike bediening vir ons verlossing voortsit. “Daarom kan Hy ook volkome red die wat deur Hom tot God gaan, omdat Hy altyd leef om vir hulle in te tree” (Heb. 7:25). Vandaan ook die uitnodiging “Laat ons dan met vrymoedigheid na die troon van die genade gaan, sodat ons barmhartig­heid kan verkry en genade vind om op die regte tyd gehelp te word” (Heb. 4:16).

In die aardse heiligdom het die priester twee verskillende bedieninge uitgevoer ­’n daaglikse taak in die heilige (kyk hoof­stuk 4 van hierdie boek) en ‘n jaarlikse bediening in die allerheiligste, of tweede afdeling. Hierdie dienste het Christus se priesterlike bediening gelllustreer.⁹

2. Die bediening in die heilige plek. Die priesterlike bediening in die heilige sou beskryf  kon word as ‘n bediening van be­middeling, vergifnis, versoening en her­stel. Dit was ‘n ononderbroke diens en het voortdurende toegang tot God deur mid­del van die priester voorsien.¹⁰   Dit het die feit versinnebeeld dat die berouvolle son­daar onmiddellike en voortdurende toegang tot God het deur die priesterlike bediening van Christus as Middelaar (Efe. 2:18; Heb. 4:14-16; 7:25; 9:24; 10:19-22). Wanneer die boetvaardige sondaar¹¹ met sy offer na die heiligdom gekom het, het hy sy hande op die kop van die onskuldige dier gelê en sy sonde bely. Hierdie daad het sy sonde en die straf daarvoor simbolies op die slagoffer oorgeplaas. So het hy ver­gifnis van sonde ontvang.¹²  Soos The Jew­ish Encyclopedia dit stel: “Die handeoplegging op die dier se kop is ‘n al­gemene rite waardeur die sonde vervang en oorgedra word.” “In elke offerande skuil die idee van plaasbekleding; die slag­offer neem die plek van die menslike son­daar in.”¹³

Die bloed van die sondoffer is op een van twee wyses aangewend; a. As dit in die heilige ingeneem is, is dit voor die voor­hangsel gesprinkel en aan die horings van die reukofferaltaar gesmeer (Lev. 4:6, 7, 17, 18). b. As dit nie in die heiligdom ingeneem is nie, is dit aan die horings van die brand­offeraltaar in die voorhof gesmeer (Lev. 4:25, 30). In daardie geval het die priester deel van die vleis van die offerdier geëet (Lev. 6:25, 26, 30). In albei gevalle het die deelnemers besef dat hul sondes en hul aanspreeklikheid daarvoor op die heilig­dom en sy priesterdom oorgedra is.¹⁴

“In hierdie seremoniële gelykenis het die heiligdom die sondaar se skuld en aan­spreeklikheid aanvaar -voorlopig altans ­wanneer die sondaar ‘n sondoffer gebring en sy sonde bely het. Hy het vergifnis ont­vang en is daar weg met die versekering dat God hom aangeneem het. Net so in die werklikheid, as die Heilige Gees die son­daar tot berou gelei het om Christus as Here en Verlosser aan te neem, neem Chris­tus sy sondes en aanspreeklikheid oor. Hy is vrylik vergewe. Christus is tegelyk die gelowige se Borg en Plaasbekleër.”¹⁵

In sowel die voorafskaduwing as die werklikheid draai die bediening in die heilige hoofsaaklik om die individu. Chris­tus se priesterlike bediening voorsien ver­gifnis vir die sondaar en versoening met God (Heb. 7:25). “OmChristus se ont­halwe vergewe God die bekeerde sondaar, reken hom die regverdige karakter en ge­hoorsaamheid van Sy Seun toe, vergewe sy sondes, en skryf sy naam in die boek van die lewe as een van Sy kinders (Efe. 4:32; 1 Joh. 1:9; 2 Kor. 5:21; Rom. 3:24; Lukas 10:20). En omdat die gelowige in Christus bly, skenk ons Here geestelike genade deur die Heilige Gees aan hom, sodat hy gees­telik opwas en die deugde en grasieë ontwikkel wat ‘n weergawe van die God­delike beeld is (2 Pet. 3:18; Gal. 5:22, 23).”¹⁶

Die bediening in die heilige bewerkstel­lig die gelowige se regverdiging en heili­ging.

Die Laaste Oordeel. Die gebeurtenisse op die Versoendag illustreer die drie fases van God se laaste oordeel. Hulle is (1) die oordeel wat die duisend jaar voorafgaan (of die “ondersoekende oordeel”) wat ook die Wederkoms voorafgaan; (2) die oor­deel van die duisend jaar en (3) die “vol­trekkende oordeel” wat aan die einde van die duisend jaar plaasvind.

Die Uitleg van die Hebreeuse Heiligdom

1. Die bediening in die Allerheiligste. Die tweede afdeling van die priesterlike bediening is eerstens op die heiligdom gemik en draai om die reiniging van die heiligdom en van die kinders van God. Hierdie fase van die bediening, met die al­lerheiligste as brandpunt en wat net die hoëpriester kon verrig, is tot een dag in die godsdienstige jaar beperk.

Vir die reiniging van die heiligdom was twee bokke nodig – die bok vir die Here en die sondebok (Asasel in Hebreeus). Deur die Here se bok te offer het die hoëpriester versoening gedoen vir “die heiligdom [in hierdie geval eintlik die al­lerheiligste], en die tent van samekoms [die heilige], en die altaar [van die voor­hof]” (Lev. 16:20; vgl. 16:16-18).

Die hoëpriester het dan die bloed van die Here se bok, wat die bloed van Christus voorgestel het, in die allerheiligste inge­dra. In die teenwoordigheid van God self het hy dit aan die versoendeksel – wat die ark met die Tien Gebooie daarin bedek het – gesmeer om aan die eise van die heilige wet van God te voldoen. Hierdie daad was  ‘n simbool van die onberekenbare prys wat Christus vir ons sondes moes betaal, en dit was ‘n openbaring van hoe gretig God is om Sy volk met Hom te versoen (vgl. 2 Kor. 5:19). Daarna het hy hierdie bloed aan die reukofferaltaar gesmeer, wat elke dag van die jaar met bloed besprinkel is om sondebelydenis voor te stel. Hier­deur het die hoëpriester vir die heiligdom en vir die volk versoening gedoen en albei se reiniging bewerkstellig (Lev. 16:16-20, 30-33).

Daarna het die hoëpriester, wat Christus voorgestel het, as middelaar die sondes wat die heiligdom besoedel het, op hom­self geneem en op die lewendige bok, Asa­sel, oorgedra, wat dan uit die laer van die volk van God weggeneem is. Hierdie daad het die sondes van die volk, wat simbolies deur die bloed of vlees van die offerandes van die daaglikse bediening van vergifnis van die boetvaardige gelowiges na die hei­ligdom oorgedra is, uit die kamp verwyder. Hierdeur is die heiligdom gerei­nig en voorberei vir nog ‘n jaar van bedie­ning (Lev. 16:16-20, 30-33). En so is alles tussen God en Sy volk herstel.¹⁸

Die Versoendag illustreer dus die oor­deelsproses wat om die uitdelging van sondes gaan. Die versoening wat op hier­die dag bewerkstellig is, “het die finale toepassing van die deugde van Christus voorafgeskadu om die teenwoordigheid van sonde vir ewig uit die weg te ruim en om die heelal in een groot harmonieuse heerskappy onder God te versoen.”¹⁹

2. Asasel, die sondebok. “Die[Engelse] vertaling ‘scapegoat”’ van die Hebreeus asasel is afkomstig uit die Vulgaat caper emissarius, “bok wat weggestuur is” (Lev. 16:8).²⁰ (Die vertalers van die Afrikaanse Bybel het, soos die Nederlandse vertalers, by “diebok vir Asasel” gebly. Die opstel­lers van woordeboeke in sowel Afrikaans as Nederlands koppel “sondebok” egter met die “bok vir Asasel” en verwys na Le­vitikus 16.-Vertaler). In Noukeurige on­dersoek van Levitikus 16 toon dat Asasel die Satan voorstel en nie Christus soos sommiges meen nie. Hierdie vertolking word deur die volgende argumente onder­steun: “(1) die sondebok is nie as ‘n offer geslag nie en kon daarom nie vergifnis be­werkstellig nie. Want “sonder bloedver­gieting vind daar geen vergifnis plaas nie” (Heb. 9:22); (2) Die heiligdom is geheel en al gereinig deur die bloed van die Here se bok voordat die sondebok op die toneel ge­bring is (Lev. 16:20); (3) Die Skrif behandel die sondebok as ‘n persoonlike wese wat die teenoorgestelde van God is en Hom ook teenstaan (Lev.16:8 lui letterlik “een vir die Here en die ander vir Asasel’). In die beeldspel van die heiligdom is dit dus meer logies om die Here se bok as ‘n sim­bool van Christus te sien en die sondebok – Asasel – as ‘n simbool van die Satan.”²¹

3. Die verskillende fases van die oordeel. Die rite van die sondebok op die Versoen­dag het verby Golgota gedui na die finale beeïndiging van die sondevraagstuk en die Satan. Die “volle rekenskap vir die sonde sal teruggewerp word op die Satan, die stigter en opstoker van die sonde. Die Satan, sy volgelinge en al die uitwerkinge van die sonde sal deur vernietiging uit die heelal verban word. Versoening deur mid­del van die oordeel sal daarom ‘n heelal tot gevolg hê wat volkome versoen en eensge­sind sal wees (Efe. 1:10). Dit is die doel wat Christus se tweede en finale fase van Sy priesterlike bediening in die hemelse hei­ligdom sal verwesenlik.”²² Hierdie oor­deel sal God volkome geregverdig laat in die oë van die heela1.²³

DieVersoendag het die drie fases van die laaste oordeel uitgebeeld:

a. Die verwydering van sonde uit die hei­ligdom hou verband met die eerste, onder­soekende fase van die oordeel wat die Wederkoms voorafgaan. Dit vestig die aandag “op die name wat in die Boek van die Lewe verskyn net soos die Versoendag die aandag vestig op die verwydering uit die heiligdom van belyde sondes van die boetvaardiges. Valse gelowiges sal uitgesif word; die geloof van die ware gelowiges en hul eenheid met Christus sal voor die lojale heelal bekragtig word, en die aan­tekeninge van hul sondes sal uitgewis word.”²⁴

b. Die verbanning van die sondebok na die woestyn stel die Satan se gevangenis­skap op hierdie verwoeste aarde vir dui­send jaar voor – ‘n tydperk wat met die Wederkoms ‘n aanvang neem en saamval met die tweede fase van die laaste oordeel, wat in die hemel geskied (Openp. 20:4; 1 Kor. 6:1-3). Hierdie duisendjarige oordeel bied ‘n oorsig oor die oordeel op die god­deloses en sal die verlostes ‘n insig gee in God se handelwyse met sonde en met die sondaars wat nie gered is nie. Dit sal al die vrae beantwoord wat die verlostes moont­lik oor die genade en regverdigheid van God mag hê (kyk hoofstuk 26).

c. Die skoon laer simboliseer die gevolge van die derde, of uitvoerende fase van die oordeel, wanneer vuur die goddeloses ver­swelg en die aarde reinig (Openb. 20:11-15; Matt. 25:31-46; 2 Pet. 3:7-13; kyk hoofstuk 26 van hierdie boek),

Die Hemelse Heiligdom in die Profesie

In ons bogemeldebespreking het ons ons toegespits op die beeld- en die teenbeeld­perspektief. Nou sal ons dit uit ‘n profe­tiese oogpunt behandel.

Die Salwing van die Hemelse Heiligdom. Die profesie van 70 weke in Daniël 9 het op die inwyding van Christus se priesterlike bediening in die hemelse heiligdom gedui. Eenvan die laaste gebeurtenisse wat in daardie 490 jaar sou plaasvind, was die sal­wing van “wat hoogheilig is” (Dan. 9:24; kyk hoofstuk 4). Die Hebreeuse kwodesh kwodeshiem, wat as “hoogheilig” vertaal is, beteken letterlik die allerheiligste. ‘n Beter vertaling sou wees, “om ‘n allerheiligste te salf.”

Net soos met die inwyding van die aard­se heiligdom dit met heilige olie gesalf is om dit vir diens toe te wy, so is die hemelse heiligdom gesalf om dit vir Christus se middelaarskap toe te wy. Met Sy hemel­vaart kort net Sy dood (Dan. 9:27)25 het Christus Sy bediening as hopriester en middelaar begin.

Die Reiniging (Herstel) van die Hemelse Heiligdom. In verband met die reiniging van die hemelse heiligdom verklaar die boek Hebreers: “Byna alles word met bloed gereinig volgens die wet en sonder bloedvergieting vind daar geen vergifnis plaas nie. Dit was dus nodig dat die af­beeldinge van die dinge in die hemele [die aardse heiligdom] deur hierdie offers [die bloed van diere] gereinig moes word, maar die hemelse dinge self [die hemelse heilig­dom] deur beter offers as hierdie” die kosbare bloed van Christus (Heb. 9:22,23).

Verskeie kommentators verwys na hier­die Bybelse leer. Henry Alford het verklaar dat “die hemel self het reiniging nodig gehad en verkry deur die versoenende bloed van Christus.”²⁶  B. F. Westcott se kommentaar is: “Daar kan gesê word dat selfs ‘hemelse dinge,’ vir sover hulle die voorwaardes vir die mens se toekomstige lewe beliggaam, iets deur die sondeval opgedoen het wat reiniging vereis het. “Dit was die bloed van Christus, het hy gesê, wat beskikbaar was “vir die reiniging van die hemelse argetipe van die aardse heiligdom.”²⁷

Soos die sondes van die volk van God deur die geloof op die sondoffer geplaas is en toe simbolies na die aardse heiligdom oorgedra is, so word die belyde sondes van die berouvolle onder die nuwe verbond deur die geloof op Christus geplaas.²⁸

En soos die reiniging van die aardse hei­ligdom gedurende die voorafskaduwende Versoendag die sondes wat daar opgehoop het, verwyder het, so word die hemelse heiligdom gereinig deur die finale verwydering van die sondes in die he­melse boeke. Voordat die boeke egter fi­naal skoongevee word, sal hulle ondersoek word om vas te stel wie deur bekering en geloof in Christus Sy ewige koninkryk mag binnegaan. Die reiniging van die hemelse heiligdom gaan daarom om ‘n ondersoek of oordeel wat ‘n vol­kome weergawe van die Versoendag as ‘n dag van oordeel is.³⁰  Hierdie oordeel, wat die besluit bekragtig oor wie gered sal word en wie verlore sal gaan, moet vóór die Wederkoms geskied, want dan bring Christus Sy loon met Hom, “om elkeen te vergoed soos sy werk sal wees” (Openb. 22:12). Dan sal ook die Satan se beskuldi­gings beantwoord word (vgl. Openb. 12:10).

Almal wat hulle waarlik bekeer en deur die geloof aanspraak gemaak het op die bloed van Christus se soenoffer, het vergif­nis ontvang. Wanneer hul naam in hierdie oordeel onder die loep geneem word en daar bevind word dat hulle met die gereg­tigheid van Christus beklee is, word hulle sondes uitgedelg en word hulle die ewige lewe waardig gereken (Lukas 20:35). “Wieoorwin,” het Jesus gesê, “sal beklee word met wit klere, en Ek sal sy naam nooit uitwis uit die boek van die lewe nie, en Ek sal sy naam bely voor my Vader en voor sy engele” (Openb. 3:5).

Die profeet Daniël openbaar die aard van hierdie ondersoekende oordeel. Terwyl die afvallige mag wat deur die klein horinkie voorgestel word, sy gods­lastering en vervolging van God en Sy kin­ders op aarde voortsit (Dan. 7:8,20, 21, 25), word trone geplaas en tree God as regter oor die laaste oordeel op. Hierdie oordeel vind in die troonsaal van die hemelse hei­ligdom plaas en word deur ontelbare he­melse getuies bygewoon. Wanneer die hof tot sitting oorgaan, word die boeke geopen as aanduiding dat die ondersoekende hof­verrigtinge ‘n aanvang geneem het (Dan. 7:9, 10). Dit is eers ná hierdie oordeel dat die afvallige mag vernietig word (Dan. 7:11).³¹

Die Tyd van die Oordeel. Sowel Christus as die Vader is by die ondersoekende oor­deel betrokke. Voordat Hy “opdie wolke van die hemel” terugkeer, kom Christus as die “Seun van die mens” “metdie wolke van die hemel” na die “Oue van dae,” God die Vader, en gaan staan Hy voor Hom (Dan. 7:13). Sedert Sy hemelvaart het Christus steeds as hoëpriester opgetree ­ons Middelaar voor God (Heb. 7:25). Hier­die keer, egter, kom Hy om Sy koninkryk te ontvang (Dan. 7:14).

1. ‘n Skaduwee oor Christus se priester­like bediening. Daniël 8 vertel ons van die stryd tussen goed en kwaad en God se uit­eindelike sege. Hierdie hoofstuk bring aan die lig dat ‘n aardse mag tussen die inwy­ding van Christus se hoëpriesterlike be­diening en die reiniging van die hemelse heiligdom ‘n skaduwee oor die bediening van Christus sou werp.

Die ram in hierdie gesig het die ryk van die Meders en Perse voorgestel (Dan. 8:2). Die twee horings, die hoogste waarvan laaste opgekom het, beskryf sy twee fases; die Persiese deel het laaste oorheers. Soos Daniël voorspel het, het hierdie oosterse ryk sy mag “na die weste en na die noorde en na die suide” uitgebrei, en het hy “mag tig geword” (Dan. 8:4).

Die bokram wat van die weste af aange­storm het, het Griekeland voorgestel met die groot horing, wat sy “eerste koning,” Alexander die Grote, uitgebeeld het (Dan. 8:21). Vanuit “dieweste” het Alexander Persië gou verslaan. Toe, binne enkele jare na sy dood, is sy ryk in “vier koninkryke” verdeel (Dan. 8:8, 22) – die koninkryke van Cassander, Lysimachus, Seleucus en Ptolomaeus.

“Aan die einde van hulle heerskappy” (Dan. 8:23), met ander woorde, teen die einde van die verdeelde Griekse ryk, sou ‘n “klein horinkie” ontstaan (Dan. 8:9). Sommige mense beweer dat hierdie deel van die profesie deur Antiochus Epi­phanes vervul is, ‘n Siriese koning wat ‘n kort rukkie gedurende die tweede eeu voor Christus oor Palestina geregeer het. Ander, waaronder etlike Hervormers, het die klein horinkie geïdentifiseer as Rome in sowel sy heidense as pouslike fases. Laasgenoemde vertolking pas Daniël se spesifikasies presies, terwyl die ander dit nie doen nie. Let op die volgende punte:

a. Die mag van die klein horinkie strek vanaf die ondergang van die Griekse ryk tot aan “dietyd van die einde” (Dan. 8:17). Alleen Rome, sowel heidens as pouslik, voldoen aan hierdie tydspesifikasies.

b. Die profesieë van Daniël 2, 7 en 8 loop parallel met mekaar (kyk profetiese paral­lellekaart, aan die einde van hoofstuk 24 van hierdie boek). Die vier metale van die beeld van Daniël 2 en die vier diere van Daniël 7 stel dieselfde wêreldryke voor: Babel, Medo-Persie, Griekeland en Rome. Sowel die voete van yster en klei as die tien horings van die vierde dier stel die verde­lings van Rome voor; verdeelde state wat sou voortduur tot met die Wederkoms. Let daarop dat albei profesieë Rome aanwys as die opvolger van die Griekse ryk en as die laaste ryk voor die Wederkoms en die laaste oordeel. Die klein horinkie in Daniël 8 pas in dieselfde gleuf; dit volg op Grieke­land en is bonatuurlik vernietig, of ” son­der toedoen van mensehand verbreek” (Dan. 8:25; vgl. Dan. 2:34).³³

c. Medo-Persië word “magtig” genoem, Griekeland “uitermate magtig,” en die klein horinkie as “baie groot” (Dan. 8:4, 8, 9). Rome, een van die grootste wêreldryke, pas hierdie spesifikasie.

d. Net Rome het sy ryk na die suide (Egipte) en die ooste (Macedonië en Klein-­Asië), en “na die Pragtige Land” (Palesti­na), uitgebrei, net soos die profesie voorspel het (Dan. 8:9).

e. Rome het hom verset teen die “Vors van die leer,” die “Vors van die vorste” (Dan. 8:11, 25), wat niemand anders as Jesus Christus is nie. “Teen Hom en Sy volk, asook teen Sy heiligdom, het die mag van Rome ‘n verbysterende stryd gevoer. Terwyl die heidense Rome Christus weer­staan en in werklikheid die tempel in Jeru­salem verwoes het, het die pouslike Rome die priesterlike middelaarsbediening van Christus namens sondaars in die hemelse heiligdom verduister (kyk Heb. 8:1, 2) deur dit te vervang met ‘n  priesterdom wat vergifnis deur die bemiddeling van mense aanbied.”³⁴ (Kyk hoofstuk 12). Hierdie af­vallige mag sou heel suksesvol wees, want “dit het die waarheid op die grond neerge­werp en in sy optrede voorspoed gehad” (Dan. 8:12).

2. Die tyd van herstel, reiniging en oor­deel. God sou nie toelaat dat hierdie ver­doeseling van die waarheid van Christus se hoëpriesterlike bediening onbepaald voortduur nie. Deur middel van getroue, godvresende manne en vroue het Hy Sy saak herstel. Die gedeeltelike herontdek­king van Christus se rol as ons Middelaar deur die Hervorming het aanleiding gegee tot ‘n groot herlewing in die Christelike wêreld. Daar was egter meer waarheid omtrent Christus se hemelse bediening wat op openbaring gewag het.

Daniël se visioen het aangedui dat Chris­tus se rol as ons hoëpriester veral teen “die tyd van die einde” duidelik sou blyk (Dan. 8:17), wanneer Hy Sy besondere taak van reiniging en oordeel benewens Sy voort­durende middelaarsbediening sou onder­neem (Heb. 7:25).35 Die visioen spesifiseer wanneer Christus se werklike versoeningsbediening – die taak van die ondersoekende oordeel (Dan. 7) en die rei­niging van die heiligdom – sou begin: “Tweeduisend-driehonderd aande en môres, dan sal die heiligdom in sy regte staat herstel word” (Dan. 8:14).³⁶ Omdat die visioen op die tyd van die einde dui, kan die heiligdom waarna dit verwys nie die aardse heiligdom wees nie – want die is in 70 n.C. verwoes. Die profesie moet daarom na die heiligdom van die nuwe verbond verwys – die plek waar Christus vir ons verlossing optree.

Wat is die 2300 dae of “2300 aande en môres,” soos die oorspronklike Hebreeus dit stel?³⁷ Volgens Genesis 1 vorm ‘n “aand en môre” een dag.  Soos ons in hoofstukke 4 en 12 van hierdie boek gesien het, is ‘n tydperk in simboliese profesie ook sim­bolies: ‘n profetiese dag stel ‘n jaar voor. Daarom het baie Christene deur die eeue heen geglo dat die 2300 dae van Daniël 8, 2300 letterlike jare voorstel. ³⁸

a. Daniël 9 die sleutel tot die verklaring van Daniël 8. God het aan die engel Ga­briël opdrag gegee om Daniël die gesig te laat “verstaan” (Dan. 8:16). Maar die be­tekenis was so skokkend dat Daniël siek geword het en Gabriël sy verduideliking moes staak. Aan die einde van die hoof­stuk verklaar Daniël: “Ek was verstom oor die gesig” (Dan. 8:27).

As gevolg van hierdie onderbreking moes Gabriël sy verklaring van die tydprofesie uitstel – die enigste aspek van die visioen wat hy nog nie verduidelik het nie. Daniël 9 beskryf hoe hy terugkeer om hierdie taak af te handel. Daniël 8 en 9 staan dus in verband met mekaar, met laas­genoemde die sleutel tot die verklaring van die raaisel van die 2300 dae.³⁹ Toe Ga­briël verskyn, het hy aan Daniël gesê: Ek het gekom om dit mee te deel, want jy is ‘ngeliefde man; gee dan ag op die woord en verstaan die gesig” (Dan. 9:23). Hier verwys hy terug na die 2300 dae. Sy be­geerte om die tydelemente van die gesig van Daniël 8 te verduidelik, verklaar waarom hy sy verduideliking met die profesie van 70 weke inlui.

Die 70 weke, of 490 jaar, was vir die Jode en Jerusalem “bepaal” (Dan. 9:24). Die He­breeuse werkwoord is chathak. Hoewel hierdie werkwoord net een maal in die Skrifte gebruik is, kan sy betekenis van ander Hebreeuse bronne afgelei word.⁴⁰ Die welbekende Hebreeus-Engelse woor­deboek deur Gesenius verklaar dat dit eintlik beteken “om te sny,” of “om te ver­deel.”⁴⁰

Met hierdie agtergrond is Gabriël se kommentaar betekenisvol. Hy vertel Da­niël dat 490 jaar afgesny sou word van die langer tydperk van 2300 jaar. As aanvangspunt vir die 490 jaar wys Gabriël op “die uitgang van die woord af om Jerusalem te herstel en op te bou” (Dan. 9:25), wat in 457v.C. geskied het, naamlik die sewende jaar van Artasasta (kyk hoofstuk 4).⁴²

Die 490 jaar het in 34 n.C. geëindig. As ons 490 jaar van die 2300 jaar afsny, laat dit ons 1810 jaar oor. Aangesien die 2300 jaar 1810 jaar verder as 34 n.C. sou strek, kom ons by die jaar 1844 uit.⁴³

b. Vir ‘n vollediger begrip van die bedie­ning van Christus. Vroeg in die neentiende eeu het baie Christene – waaronder Bap­tiste, Presbiteriane, Metodiste, Lutherane, Anglikane, Episkopale, Kongregasiona­liste en Disciples of Christ die profesie van Daniël 8 intens bestudeer.⁴⁴ Al hierdie Bybelkenners het verwag dat iets gewig­tigs aan die einde van die 2300 jaar sou ge­beur. Na gelang van hul begrip van die klein horinkie en die heiligdom, het hulle verwag dat hierdie profetiese tydperk sou uitloop op die reiniging van die kerk, die bevryding van Palestina en Jerusalem, die terugkeer van die Jode, die val van die Turkse of Moslemmag, die vernietiging van die pousdom, die herstel van die ware godsdiens, die begin van die aardse mil­lennium, die oordeelsdag, die reiniging van die aarde deur vuur, of die Weder­koms.⁴⁵

Nie een van hierdie voorspellings is ver­wesenlik nie, en almal wat daaraan geglo het, is teleurgestel. Hoe hewig die teleur­stelling egter was, het afgehang van wat verwag is. Vanselfsprekend was die teleur­stelling van diegene wat verwag het dat Christus in 1844 sou terugkeer, meer trou­maties as die van hulle wat verwag het dat die Jode na Palestina sou terugkeer.⁴⁶

As gevolg van hul teleurstelling het baie opgehou om die profesie te bestudeer, of het hulle hul afgewend van die historis­tiese metode van profetiese vertolking wat aanleiding tot hierdie gevolgtrekkings gegee het.⁴⁷ Party het egter volgehou om hierdie profesie en die onderwerp van die heiligdom met veel gebed en intensiteit te bestudeer, en het hul aandag op Christus se bediening in die hemelse heiligdom namens hulle gevestig.  ­  Kostelike nuwe insigte in hierdie bediening het hul pogings beloon.  Hulle het ontdek dat die historiese profetiese geloof van die vroeë kerk en die hervorming steeds geldig was.  Die profetiese tydberekening was inderdaad korrek.  Die 2300 jaar het in 1844 geëindig.  Hul fout – en die van al die vertolkers van die tyd – was hul begrip van die aard van die gebeurtenis wat aandie einde van daardie profetiese tydperk sou geskied.  Nuwe lig uit Christus se bediening in die heiligdom het hul terleurstelling in hoop en blydskap verander.⁴⁸

Hul ondersoek na Bybelleer oor die heiligdom het aan die lig gebring dat Christus in 1844 na die Oue van dae gekom en die laaste fase van Sy hoëpriesterlike bediening in die hemelse heiligdom begin het.  Hierdie bediening was die teenbeeld van die reiniging van die heiligdom op die Versoendag wat Daniël 7 uitbeeld as die ondersoekende oordeel vóór die Wederkoms.

Hierdie nuwe insig in Christus se hemelse bediening “is nie ‘n afwyking van die historiese Christelike geloof nie.  Dit is inteendeel die logiese vervulling en onvermydelike voleinding van daardie geloof.  Dit is eenvoudig die laastedaagse verskyning en vervulling van die geprofeteerde klem wat die ewige evangelie kenmerk…in die laaste gedeelte van sy getuienis aan die wêreld.”⁴⁹

Die Belangrikheid Binne die Omvang van die Groot Stryd

Die profesieë van Daniël 7 en 8 openbaar die breër perspektiewe van die uiteindelike uitslag van die groot stryd tussen Christus en die Satan.

Die Karakter van God Regverdig Bewys.Deur die handelinge van die klein horinkie het die Satan getrag om die gesag van God uit te daag.  Die dade van daardie moondheid het die hemelse heiligdom, die sentrum van die gesag van God, vertrap en in diskrediet gebring.  Daniël se gesigte dui op ’n oordeel vóór die Wederkoms waarin God ’n vonnis van veroordeling teen die klein horinkie sal verkry en daarom teen die Satan self.  In die lig van Golgota sal al die Satan se uitdanginge verwerp word.  Almal kom tot die besef dat God reg het, en dat Hy geen verantwoordelikheid vir die sondervraagstuk dra nie.  Sy karakter sal onberispelik daaruit te voorskyn tree, en Sy heerskappy van liefde sal opnuut bekragtig word.

Die Volk van God Regverdig Bewys.Terwyl die oordeel die afvallige klein horinkie skuldig bevind, word “aan die heiliges van die Allerhoogste reg verskaf” (Dan. 7:22).  Trouens, hierdie oordeel bewys nie net die regverdigheid van God voor die heelal nie, maar ook dié van Sy volk.  Hoewel die heiliges, soos deur die eeue heen, verguis en vervolg is vir hul geloof in Christus, bewys hierdie oordeel dat hulle saak reverdig is.  Die kinders van God sal die belofte van Christus verwesenlik sien:  “Elkeen dan wat My sal bely voor die mense, homs la Ek ook bely voor my Vader wat in die hemel is” (Matt. 10:32; vgl. Lukas 12:8, 9; Openb. 3:5)

Die Oordeel en die Verlossing. Stel die ondersoekende oordeel die verlossing van diegene wat in Jesus Christus glo, in ge­vaar? Glad nie. Ware gelowiges leef in Christus en vertrou op Hom as Middelaar (Rom.8:34). Hulle sekerheid is die belofte: “Ons het ‘n Voorspraak by die Vader, Jesus Christus, die Regverdige” (l Joh. 2:1).

Waarom dan ‘n ondersoekende oordeel vóór die Wederkoms? Hierdie oordeel is nie tot voordeel van die Godheid nie. Dit is eerstens tot voordeel van die heelal, deur die beskuldiginge van die Satan te weerlê en die sondelose skepping die versekering te gee dat God alleen diegene wat waarlik tot bekering gekom het, in Sy koninkryk sal toelaat. God maak die boeke oop vir ‘n onpartydige ondersoek (Dan. 7:9, 10).

Mense behoort aan een van drie klasse:

(1) die goddeloses, wat die gesag van God verwerp; (2) ware gelowiges, wat deur die geloof op die deugde van Christus staat­maak en gehoorsaam is aan die wet van God en (3) diegene wat hulle voordoen as ware gelowiges maar wat dit nie is nie.

Die sondelose wesens kan die eerste klas maklik eien. Maar wie is ‘n opregte gelowige en wie is nie? Albei groepe se name is in die boek van die lewe geskryf, wat die name bevat van almal wat ooit in die diens van God getree het (Lukas 10:20; Filip. 4:3; Dan. 12:1; Openb. 21:27). Die kerk self bevat opregte en valse gelowiges, die ko­ring en die onkruid (Matt. 13:28-30).

God se sondelose wesens is nie alwetend nie; hulle kan nie die hart lees nie. “Daarom is ‘ n oordeel – voor die weder­koms van Christus nodig – om die ware van die valse te skei en om deur die red­ding van die opregte gelowiges aan die be­langstellende heelal te bewys dat God regverdig is. Die saak gaan om God en die heelal, nie tussen God en die ware kind nie. Dit vereis dat die boeke oopgeslaan word om aan die lig te bring wie geloof bely het en wie se naam in die boek van die lewe opgeneem is.”⁵⁰

Christus het hierdie oordeel beskryf in Sy gelykenis van die bruilofsgaste wat ge­hoor gegee het aan die milddadige evange­lieuitnodiging. Omdat nie almal wat besluit om ‘n Christen te wees egte dissi­pels is nie, kom die koning om die gaste deur te kyk en om te sien wie die bruilofs­kleed aan het. Hierdie kleed stel die “rein, vlekkelose karakter voor wat Christus se ware volgelinge sal besit. Aan die kerk is gegee ‘om bekleed te wees met rein en blink fyn linne’ (Openb. 19:8) ‘sonder vlek of rimpel of iets dergeliks’ (Efe. 5:27). Die fyn linne, sê die Skrif, ‘is die regverdige dade van die heiliges’ (Openb. 19:8). Dit is die geregtigheid van Christus, Sy eie on­bevlekte karakter, wat deur die geloof aan almal toebedeel word wat Hom as hulle persoonlike Saligmaker aanneem.”⁵¹ As die koning die gaste deurkyk, sal net diegene as opregte gelowiges aangeneem word wat die kleed van Christus se gereg­tigheid aan het, die kleed wat so groothar­tig in die evangelie-uitnodiging aangebied word. Diegene wat voorgee dat hulle vol­gelinge van God is maar wat ongehoor­saam bly, word nie deur Christus se geregtigheid bedek nie en sal uitgewis word uit die boek van die lewe (kyk Exod. 32:33).

Die idee van ‘n ondersoekende oordeel vir almal wat Christus bely, weerspreek nie die Bybelleer van verlossing uit genade deur die geloof nie. Paulus het geweet dat hy eendag die ordeel in die oë sal moet kyk. Daarom het hy die wens uitgespreek om “in Hom gevind te word, nie met my geregtigheid wat uit die wet is nie, maar met die wat deur die geloof in Ch:ristus is, die geregtigheid wat uit God is deur die geloof” (Filip. 3:9). Almal wat met Chris­tus verenig is, is seker van verlossing. In die fase van die laaste oordeel voor die Wederkoms word opregte gelowiges, diegene wat in ‘n reddende verhouding met Christus verkeer, voor die sondelose heelal erken.

Christus kan egter nie verlossing aan­bied vir diegene wat maar net voorgee dat hulle Christene is op die basis van hoeveel goeie dade hulle verrig het nie (kyk Matt. 7:21-23). Die hemelse verslae is daarom meer as net ‘n werktuig om die egte van die valse te onderskei. Dit is ook die grond­slag waarvolgens die opregte gelowiges voor die engele erken word.

“Verre van die gelowige sy sekerheid van Christus te ontneem, bevestig die leer van die heiligdom dit. Dit illustreer en ver­duidelik die verlossingsplan vir hom. Sy berouvolle hart is verheug oor die werk­likheid van Christus se plaasbekledende dood vir sy sondes, soos voorafgeskadu in sy offerandes. Ook strek sy geloof na bo om die betekenis daarvan in die lewende Christus, sy Priester-Voorspraak in die teenwoordigheid van die heilige God self te vind.”⁵²  

‘n Tyd om Gereed te Wees. Dit is die doel van God dat hierdie goeie tyding van Christus se laaste verlossingsdiens aan die hele wêreld verkondig moet word voordat Christus terugkeer. Die kern van hierdie boodskap is die ewige evangelie, wat baie dringend verkondig moet word, aangesien “dieuur van sy [God se] oordeel. .. gekom” het (Openb. 14:7). Hierdie roepstem waar­sku die wêreld dat hierdie oordeel nou aan die gang is.

Ons verkeer tans in die groot teenbeeld van die Versoendag. Soos die Israeliete vermaan is om hulle op daardie dag te ver­ootmoedig (Lev. 23:27), so beroep God Hom op al Sy kinders om hulle in hart­grondige berou te verootmoedig. Almal wat graag hul name in die hoek van die lewe wil behou, moet in hierdie dae van die oordeel van God sake regmaak met God en met hul medemense (Openb. 14:7).

Christus se taak as hoëpriester nader sy einde. Die tyd van genade vir die mens­dom⁵³ vervlieg. Niemand weet presies wanneer die stem van God sal uitroep: “Dit is volbring!” nie. “Pas op,” het Chris­tus gesê, “waak en bid, want julle weet nie wanneer die tyd daar is nie” (Markus 13:33).

Hoewel ons in die gewigtige dae van die teenbeeldige versoendag verkeer, hoef ons nie te vrees nie. Jesus Christus, in Sy twee­voudige rol as offerande en priester, tree namens ons in die hemelse heiligdom op.   “Terwyl ons dan ‘n groot Hoëpriester het wat deur die hemele deurgegaan het, ­naamlik Jesus, die Seun van God,  laat ons die belydenis vashou. Want ons het nie ‘n hoëpriester wat nie met ons swakhede medelye kan hê nie, maar een wat in alle opsigte versoek is net soos ons, maar son­der sonde. Laat ons dan met vrymoedig heid na die troon van die genade gaan, sodat ons barmhartigheid kan verkry en genade vind om op die regte tyd gehelp te word” (Heb. 4:14-16).